Ekmeklerin üzerindeki tek çizginin hikayesi nedir?

Ekmeklerin üzerindeki tek çizginin hikayesi oldukça kıymetli ve anlatmaya değer bir hikaye. Tabii önce ekmeğin toplumumuzdaki önemine kısaca değinmekte fayda var. Tarih boyunca Türkler ekmeğe her zaman değer vermiştir. “Ekmek kapısı”, “Ekmek parası”, “Ekmeğini taştan çıkarmak” vs. gibi günlük hayatta sık sık kullandığımız ekmek ile ilgili deyimler de bu durumu gösterir. Çünkü Türkler kadim bir millettir. Savaşlar, kıtlıklar görmüş ve ekmeğin değerini çok iyi anlamıştır. Yerde görülen bir ekmeği kaldırıp yüksek bir yere koymak da bunun ayrı bir göstergesidir.

İslamiyet ile birlikte tüm Müslüman topluluklar için ekmek farklı bir değere kavuşmuştur. Hz.Ömer (r.a) ekmek yerken altına mendil tutar, kırıntıların yere dökülmesine engel olurdu. Allah’ın adaleti ile tüm dünyaya nam salmış Hz. Ömer’in rızkını bu sebeple arttırdığı bilinmektedir. Öyle ki Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (SAV)’in ekmekle ilgili hadis-i şerifler inde de ekmeğe değer vermenin önemi belirtilmiştir.

“Ekmeğe hürmette bulunun. Kim ekmeğe hürmet ederse Allah teala da onu hürmete layık kılar.” (Müstedrek. IV/136. h. no: 7145)

“Ekmeğe hürmet ediniz. Çünkü ekmek semavat ve arzın (göklerin ve yerin) bereketindendir. Kim sofradan düşen kırıntıları yerse affolunur.” (Ramuz)

Ekmekle ilgili bu hadisler toplumların ona biçtiği anlamı daha da arttırmıştır. Bu nedenle ekmekle ilgili merak edilenler de bir hayli fazla. Bunlardan biri de ekmeklerin üzerinde neden tek çizgi olduğu. Gerçekten de ekmeğin üzerinde neden tek çizgi vardır? Ekmeğin üzerine tek çizik atılmasının nedeni nedir?

Ekmeklerdeki çizgi neden var?

Ekmeklerin üzerindeki tek çizginin hikayesi

Fırıncılar bu hikayeyi büyük ihtimalle biliyorlardır. Çünkü gelenek Osmanlı’nın ikinci padişahı Orhan Gazi’den beri süregeliyor.

Herkesin bildiği gibi ekmeğin pişme aşamasında gaz çıkışının kontrol altında tutulması ve ekmek hamurunun istenilen şekilde büyümesi için bilinçli bir şekilde üzeri çizilmektedir. Bu bir çok hamur işi çeşidi yapımında uygulanan bir yöntemdir. Peki, ekmeğin üzerine neden tek çizgi çekilir?

Orhan Gazi, babası Osman Gazi’nin vasiyetini gerçekleştirmiş ve Bursa’yı ferhetmiştir. (1326) Anlatılara göre fetihten bir süre sonra da Uludağ’ın eteklerinde konumlanmış fırıncıları denetlemeye çıkmıştır. Bu denetlemeler sırasında Orhan Gazi’nin dikkatini ekmeklerin üzerine atılan üç çizgi çekmiştir. Ve fırıncının birine, “Ekmeklerin üzerinde neden 3 çizgi var?” diye sormuş ve fırıncı bu soru üzerine Orhan Gazi’ye “Biz Hıristiyanlar yediğimiz ekmeklerin bize ‘Tanrı, Oğul ve Kutsal Ruh’u hatırlatması için üzerlerine 3 çizgi çekeriz” diye cevap vermiştir. Bu cevap Osmanlı’nın ikinci padişahı Orhan Gazi’yi oldukça derinden etkilemiştir. Bunun üzerine Orhan Gazi “Bundan böyle tüm müslüman fırıncılar, Allah’tan başka ilah olmadığına işaret etmek için, ekmeklerin üzerine tek çizgi çeke!” şeklinde bir ferman yayınlamıştır.

İşte Orhan Gazi’nin mezkûr fermanı ülkedeki bütün fırıncıların tevhidi hatırlatmak için ekmeğin üzerine tek çizgi çekmeye başlamasını sağlamış ve bir gelenek olarak günümüze kadar ulaştırmıştır. Ekmeklerin üzerine tek çizgi olmasının geçmişi bu olaya dayanır. 

Ekmeğin üzerindeki tek çizginin hikmeti