Çin’in İslam öncesine uzanan Arap yarımadası ile olan ticari ilişkileri İslam’dan sonra da devam etmiştir. İslam’ın Çin’e nüfuzu Tang hanedanlığı (618-906) döneminde başlamıştır. Hz. Muhammed (S.A.V.) döneminde tebliğ elçisi olarak Sa’d b. Ebi Vakkas ve Vehb b. Ebi Kebşe ile birlikte dört sahabinin Çin’e gönderildiği rivayet edilir. Ancak İslam tarihi ve Çin resmi kaynaklarına göre Çin’in İslam ile ilk resmi temasları Hz. Osman döneminde başladığıdır. Daha sonra Çin’in Batı’ya ilerleyişini durduracak Müslümanların kağıt ve barutla tanışmasına vesile olacak Talas Savaşı (751) yaşanmıştır. Abbasi ordusuna yenilen Tang hanedanlığı iç isyanlarla boğuşmak zorunda kalır. Halife Mansur bu isyanların bastırılmasına yardımcı olur ve Çin imparatoru Müslüman askerlerin dilerlerse topraklarında kalabileceğini duyurur. Askerlerin büyük çoğunlu Çinli kadınlarla evlenerek Çin topraklarında bugünkü Çinli Müslüman nüfusun temellerini atarlar. Sonrasında ise ilişkiler giderek güçlenmiştir.
Xi’an (Şian) şehri 6000 yıllık tarihiyle Çin’in kadim şehirlerinden biridir. Çin’in en uzun süre başkentlik yapmış şehridir. Tang ve Ming hanedanlığı döneminde Çin’e başkentlik yapmıştır. İmparatorluk kenti olarak da bilinir. İpek Yolu güzergahı üzerinde olduğu için Müslüman tacirlerin de ilk duraklarından olmuştur. Bu nedenle Çin’in İslam ile tanışan ilk kenti olma özelliğine sahiptir. 12 milyon insanın yaşadığı şehirde 10 bini aşkın Müslüman yaşamaktadır. Genel olarak Müslüman olmayan bir ülke için bu sayı oldukça fazladır. Bölgede yaşayan by 10 bin Müslüman ise ayrıca önemli bir yaşam ve ticaret merkezi de olan tarihi bir camiye sahiptir: Xi’an Ulucamii.
Çin’in en büyük camisi olan Xi’an Ulu Camii ilk olarak 742’de Tang hanedanlığı döneminde inşa edilmiştir. Günümüzdeki mevcut hâline Song, Yuan, Ming ve Çing hanedanlıkları döneminde büyütülüp genişletilerek ulaşmıştır. Kubbe yerine yukarı dönük kavisli bir çatıya sahiptir. Bu durum İslam sanatının Çin geleneği ile bütünleşmesinin bir göstergesidir.
13 dönümlük bir alan içerisine yapılmıştır. İçerisinde 20’den fazla yapı vardır. Bu hâliyle Xian Ulucamii bir külliye görevi görmektedir. Xi’an Ulucami birbirinden bağımsız beş avludan oluşur. Bu avlular paravan duvarlar ya da geçitlerle ayrılmıştır.
xi’an ulucamii içi
Xi’an Ulucamii
Cami tamamen ahşaptan inşa edilmiştir. Onu özel kılan en önemli özelliği ise ahşap duvarlarında Kur’an-ı Kerim’in tüm ayetlerinin benzersiz bir hat sanatıyla işlenmesidir.
Dev ahşap levhalara cüz cüz işlenen Kur’an-ı Kerim’in Çince tercümesi de yine bu tabletlerde yer alır.
Nadir ahşap oyma sanatına sahip caminin Çin sanat anlayışıyla harmanlanması kültürel zenginliğin adeta vücut bulmuş bir hâli.
Xi’an camide 1000 kişi aynı anda namaz kılabilmektedir.
