Tarihte ilk kurban ın kim tarafından, ne zaman ve nasıl adandığına geçmeden önce kurban nedir? Sorusuna yanıt verelim. Kurban kelimesi Arapça “Allah’a sunulan adak, sunu, hediye” anlamındaki krb kökünden türetilmiş Arapça kökenli bir kelimedir. Aynı şekilde krb kökünden türetilen kurb kelimesi ise “yaklaşma, yakınlık” anlamına gelir. Kurban kelimesi İbranicedeki “ķarbān” kelimesiyle eş kökenlidir. O hâlde dini anlamda kurban “Allah’a yaklaşmaya aracı olan şey” anlamındadır. TDK sözlükte ise “dinin buyruğunu veya bir adağı yerine getirmek için kesilen hayvan” diye tanımlanmıştır.
Kurban ne demek? Kurban kelime anlamı ve kökeni
Tarihte ilk kurban Habil’in süslediği koçtu
İnsanlık tarihi boyunca hemen hemen bütün dinlerde kurban ibadeti vardır. Yalnız ritüelleri ve amaçları farklıdır. İslam’da kurban Allah’a yakınlık amacıyla belirli bir zaman diliminde Allah’ın uygun gördüğü hayvanları kesmeyi ifade eder. Bu maksatla kesilen hayvanlara da kurban denir.
Kurban ibadetinin tarihi geçmişi Hz. Adem (a.s.) kadar uzanmaktadır. Tarihte Kur’an-ı Kerim’de bahsedildiği üzere ilk kurban Hz. Adem (a.s.)’ın iki oğlu Habil ile Kabil tarafından kesilmiştir.
İlk kurbanın hikayesi
Habil ilk şehit. Kabil ise ilk katil. İklimya ise uğruna kan dökülen güzel bir kız. İklimya ile Habil evlenecekti. İklimya’yla kendisi evlenmek isteyen Kabil bu duruma itiraz etti. Hz. Adem (a.s.) oğulları Habil ile Kabil’e Allah’a kurban adamalarını hangisinin kuebanı kabul olursa İklimya ile onun evlenmesini önerdi. Teklif iki oğul tarafından kabul edildi. O zamanlar kurban sevilen bir şey dağın tepesine bırakılması suretiyle yapılırdı. Ertesi gün adak adayanlar dağın tepesine geldiklerinde bıraktıkları şey eğer yerinde yoksa kurbanlarının kabul olduğuna şnanırlardı. Habil hayvancılıkla uğraşıyordu. Kabil ise ziraatçiydi. Habil kurban için hayvanları içinden en güzel koçu seçmişti. Kabil ise hasatından çürük meyveleri. Ertesi gün geldiğinde Allah insanlık tarihinin ilk kurbanı olarak Habil’in koçunu kabul etmişti. Bu duruma öfkelenen Kabil, Allah’ın hakemliğine razı olmadı ve kardeşi Habil’i öldürmeye karar verdi.
“…Allah, ancak takvâ sahiplerinin kurbanını kabul eder.” (el-Mâide, 27)
Hz.İsmail’i kurtaran koç Habil’in kurbanıydı
Bu olaydan asırlar sonra Hz. İbrahim (a.s.)’ın oğlu Hz. İsmail (a.s.)’ı kurban edeceği sırada Allah’ın (C.C.) Hz. Cebrail (a.s.) ile gönderdiği koçun Habil’in Allah’a kurban sunduğu koç olduğu rivayet edilecekti. Teşrik Tekbiri de tam bu sırada ortaya çıkacaktı.
Kur’an-ı Kerim’de Habil ve Kabil’in kurban olayı
Yüce Kitabımız Kur’an-ı Kerim’in Maide Sûresi’nde, Habil ile Kabil’in kurban adamaları olayı şöyle anlatılmıştır:
“Onlara Âdem’in iki oğlunun gerçek olan haberini oku: Onların her ikisi birer kurban takdim etmişlerdi de birininki kabul edilmiş, öbürününki kabul edilmemişti.
Kurbanı kabul edilmeyen, kardeşine: “Seni öldüreceğim” dedi. O da: “Allah, ancak müttakilerden kabul buyurur, dedi. Yemin ederim ki, sen beni öldürmek için el kaldırırsan, ben seni öldürmek için sana el kaldırmam. Çünkü ben âlemlerin Rabbi olan Allah’tan korkarım.”(…)” [ Maide 5/27-31 ]
