İçindekiler
Bereket ayı ve hicri senenin başlangıcı olan Muharrem ayının 10. günü Aşure Günü’dür. Muharem ayı Kur’an-ı Kerim’de işaret edilen aylardan biridir. Muharrem ayının en kıymetli günü Aşure Günü’dür. Aşure (Aşura) kelimesinin kökeni İbranice’dir. İbranice “onuncu” anlamındaki “asor ” kelimesinden türetilmiştir. Arapça’ya “Aşura” olarak geçmiştir. Aşure “Onuncu gün” demektir. Ayrıca Farsça “katmak, karıştırmak” anlamındaki “āşūr” fiili de “karışık aş” anlamına gelen aşure tatlısına ilham olmuştur. Aşure tatlısı genellikle Muharrem ayının 10. Günü yapıldığı için bu ismi almıştır. O hâlde aşure tüm sami dillerde yerini bir şekilde almıştır diyebiliriz.
Peki neden Muharrem ayının 10. Günü Aşure tatlısı dağıtılır? Aşure yapmak sünnet midir? Hz. Nuh (A.s.)’ın Nuh Tufanı’ndan Muharrem ayının onuncu günü Nuh’un gemisinin karaya oturmasıyla kurtulduğu rivayet edilir. Bu insanlığın ve dünyadaki yaşamın da kurtuluşudur. O gün tufandan kurtulanların için herkese yetecek sayıda yiyecek malzemesi yoktur. Elde kalan buğday, nohut, kuru yemiş vb. son malzemele şeker bir arada kaynatılarak aşure tatlısı yapılır. Böylece Muharrem ayının 10. Günü aşure tatlısı yapmak bir gelenek hâlini alır. Aşure yapıp dağıtmak farz ya da sünnet değildir. Bir gelenektir. Bu niyetle bir şeyler paylaşmak aşure gününün güzelliğidir.
Hz Nuh’un hayatı: 950 yıl süren bir peygamberlik
Aşure gününe denk gelen diğer hadiseler şunlardır: -Hz. Adem’in tövbesi aşure günü kabul olmuştur. -Hz. Nuh tufandan kurtuluşu aşure günüdür. -Hz. Yunus balığın karnından çıkmıştır. -Hz. İbrahim’i ateş yakmamıştır. -Hz. İdris canlı olarak göğe aşure günü çıkarılmıştır. -Hz. Yakup ile Hz. Yusuf’un kavuştuğu gündür. -Hz. Yusuf aşure günü kuyudan çıkabilmiştir. -Hz. Eyüp hastalıklardan kurtulmuştur. -Hz. Musa, Kızıldeniz’i iki yarmıştır ve kavmi Firavun’un zulmünden kurtulmuştur. -Hz. İsa aşure günü doğmuştur ve diri olarak göğe çıkarılmıştır. -Süleyman (as)’a aşure günü mülk, salatanat ve güç verilmiştir. -Dünyanınnyaratılmaya başladığı ilk gün olduğu ve kıyametin aşure günü kopacağı rivayet edilmektedir. -Yeryüzüne yağmurun ilk yağdıüı gün de Muharrem ayının 10. Günü yani aşure günüdür.
–Hz. Hüseyin’in Kerbela’da şehit edilmesi hadisesi de Muharrem ayının onuncu günü aşure günü gerçekleşmiştir. Bu acı olay tüm İslam alemi için üzüntü vericidir. Şiiler bu nedenle aşure gününü bir matem gübü kabul ederler. Dövünerek, intikam isteyerek ve kendilerine işkence yaparak aşure orucuna başlarlar. Emevilerin ise bu günü bayram gibi kutlamaları tamamen İslam anlayışı ile bağdaşmayan iki uygulamadır. Peki aşure günü neler yapılması doğrudur?
Aslında İslamiyet’te Aşure Gününe özgü zorunlu bir ibadet bulunmamaktadır. Aşure günü farz ibadet yoktur. Aşure günü yapılması iyi olan ve Hz. Muhammed (S.A.V.) tavsiye ettiği şeyler vardır. İşte aşure günü yapılması gerekenler:
Aşure tatlısı hayır işlemek ve paylaşmak maksadıyla yapılıp dağıtılabilir. Herhangi bri matem ya da kutlama düşüncesi olmaksızın bugün aşure tatlısı yapılmasında bir sakınca yoktur.
Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (S.A.V.) bir hadis-i şerifinde “Ramazandan sonra en faziletli oruç, Muharrem ayında tutulan oruçtur” (Müslim) buyurmuştur. O hâlde aşure günü oruç tutmak oldukça kıymetlidir. Ancak aşure ayında oruç tutmanın belli şartları vardır. Rasûlullah (S.A.V) Aşure Orucu ile ilgili: “Aşure Günü oruç tutmak, geçmiş bir senenin günahlarına kefâret olur.” (Müslim, Sıyâm, 97) buyurmuştur ve “Aşûre orucunu tutun ancak bir gün önce veya bir gün sonra da tutmak sûretiyle yahudîlere muhâlefet edin!” (Ahmed, I, 241; Bezzâr, no. 1052; Heysemî, III, 188) diyerek aşure günü oruç tutmanın fazileti ve aşure günü nasıl oruç tutulmalı konusunda bilgilendirmiştir.
Hz. Peygamber (sav) “Kim Aşûre günü (nafaka hususunda) âilesine geniş davranırsa Allah Teâlâ da bütün sene boyunca onun (o kişinin) rızkına bolluk ihsân eder.”(Taberânî, Evsat, IX, 121, Kebîr, X, 77; Beyhakî, Şuab, III, 366) buyurmuştur. Aşure günü bu niyetle eve alınan erzaklar tüm senenin bereket içinde geçmesini sağlar. 10 çeşit erzak olursa en doğrusu olur.
Hz. Peygamber (sav) “Aşûre günü gusleden mümin, günahlardan temizlenir” buyurmuştur. O hâlde aşure günü boy abdesti almak gerekir. Aşure günü gusletmek tüm sene insanı ufak hastalıklardan korur.
Aşure günü selamlaşmak sevaptır. Peygamber Efendimiz (SAV) bir hadisi şerifinde “Aşure günü on Müslümana selam veren, bütün Müslümanlara selam vermiş gibi sevaba kavuşur.” buyurmuştur. Öyleyse aşure günü en az 10 Müslüman’a selam verilmelidir. Ya da bir Müslümana 10 kez selam verilir.
Hz. Muhammed (S.A.V.) hadis-i şerifinde “Aşure günü zerre kadar sadaka veren, Uhud Dağı kadar sevaba kavuşur” buyurmuştur. Aşure günü sadaka vermek sevaptır.
Ayrıca Peygamber Efendimiz, Müslümanların ilim öğrenmesini istemiştir. Bu konuda “Aşure günü, ilim öğrenilen veya Allahü teâlâyı zikredilen bir yerde, biraz oturan, Cennete girer” buyurmuştur. Öyleyse aşure günü ilim öğrenmek insana cennetin kapılarını aralar. Aşure günü Allah’ı zikretmek oldukça faziletlidir.
Muharrem ayının 10’uncu gününü 11’ine bağlayan gece 1 kez Zümer Sûresi okunması faydalıdır.
Diyanet’teki bilgilerden yola çıkarak mübarek gün ve gecelerde farz, vacip hükmünde özel bir ibadet şekli yoktur. Yani aşure gününe özel bir namaz yoktur. Peygamber Efendimiz bu ayda bol bol nafile namazı kılmıştır. Muharrem ayı çokça nafile namazı kılınabilir. Sahih kaynaklarda Muharrem ayına özel bir nafile namazı da yoktur.
Ebu Hureyre (Radıyallahu Anh)’dan rivayetle: “Her kim Aşura gecesinde 4 rekat kılar, her rekatta 1 kere Fatiha, 50 kere İhlas Suresi’ni okursa, 50 sene geçmiş, 50 sene de gelecek günahları bağışlanır ve Allah-u Te’ala onun için Mele-i E’lâ’da (yüksek melek cemaatleri içerisinde) nurdan bir milyon minber bina eder.”
(Kaynak = Abdülkadir el-Geylani, el-Ğunye – Hasen el-Idvi en-Nefehatü’n-Nebeivvye fi’l-vezaifil-aşuriyye – es-Suyiti, el-Le’ali’l-masnu’a – Übnü Arrâk, Tenzihu’ş-şeri’a)
Aişe (Radıyallahu Anh)’dan rivayetle Rasulullah (Sav) şöyle buyurmuştur: “Her kim Aşura gününde veya gecesinde her rekatta Fatiha Suresi ve 3 kere İhlas Suresi okuyarak 100 rekat kılar, namazı bitirdikten sonra 70 kere:[Sübhanallahi velhamdülillahi velâ ilâhe illallahu vallahu ekber. Velâ havle velâ guvvete illabillahilaliyyiz azîm.]der, ardından 70 kere istiğfar eder, daha sonra da 70 kere bana salat ederse, öldüğü zaman Allah-u Te’ala onun kabrini misk ve anberle doldurur.”
(Kaynak = Seyyid Ali Zade, Şerhu Şir’ati’l-İslam)
سُبْحَانَ اللّٰهِ مِلْءَ الْمِيزَانِ مُنْتَهَــى الْعِلْمِ وَ مَبْلَغَ الرِّضَا وَزِنَةَ الْعَرْشِ
“Sübhânellâhi mil’el-mîzân ve müntehe’l-ilmi ve mebleğa’r-rızâ ve zinete’l-Arş.” (Allah’ı mizanın dolusunca, ilminin hudutsuzluğunca, rızası büyüklüğünce ve Arş’ının ağırlığınca tesbih ederim.) duası 10 defa okunur.
“Euzü Billahi Mineşşeytanirracim Bismillahirrahmanirrahim.
Elhamdülillahi rabbi alemin. Vesselatü vesselamü ala seyyidina muhammedin ve ala alihi ve sahbihi ecmaıyn. Allahümme entel ebediyyül gadim. El hayyül kerim. El hennanül mennan. Ve hazihi senetün cedidetün. Eselüke fihel ismete mineşşeytanirracimi ve evliyaih. Vel avne ala hazihinnefsil emmarati bissu. Vel iştiğale bima yügarribuni ileyke ya kerim. Ya zelcelali vel ikram. Bi rahmetike ya erhamerrahimin. Ve sallallahu ve selleme ala seyyidina ve nebiyyina muhammedin ve ala alihi ve sahbihi ve ehli beytihi ecmeın”
“Hamd alemlerin Rabbi olan Allah’a mahsustur. Salatü selam ise O’nun Resulü Efendimiz (S.A.V.) ile onun ashabına olsun. Kendisinden önce varlık olmayan, varlığı, yaşamı, kulları için keremi, merhameti, kullarına bağışladığı nimetler sonsuz olan Allah’ım! Bu yeni yılda, yıl boyu huzurundan kovulan şeytandan korunmayı, kötülüğü emreden nefsime karşı galip gelmeyi yardımını diliyorum, beni sana yakın tutacak işlerle meşgul olmayı diliyorum. Ey Celal ve ikram sahibi olan Allah’ım!
Ey Erhamer Rahimin Rabbim rahmetinin bereketi ile duamızı kabul eyle, Allah’ın selamı Hz. Muhammed (S.A.V.) ve onun ashabının ehli beytinin üstüne olsun.”
