Ortada büyük bir reklam pazarı olduğu için çok fazla gündeme gelmese de Müslümanları bilgilendirmek açısından görevimiz olan bu duruma bir açıklık getirmeliyiz. Gazoz, kola ve diğer renkli içececeklerde alkol var mıdır? Gazoz, kola haram mıdır? Alkolsüz birada alkol var mı?
Öncelikle meyvelerde, bazı yiyecek ve içeceklerde doğal olarak oluşan alkolün haram olmadığı bilinmelidir. Fermantasyon sonucu oluşan doğal alkole haram diyemeyiz. (Kefir gibi.) Tabii burada oluşan alkolün miktarı da oldukça önemli bir kıstastır. Genellikle litre başına 0,3 gr. ve altı doğal olarak görülmektedir. Ancak bir içeceğe dışarıdan yani doğal olmayan yollardan, hangi miktarda ne kadar olursa olsun, alkol karıştırılırsa bu içeceği helal olmaktan çıkarır.
Gazlı içeceklerde alkol vardır. Gazozlara, renkli içeceklere ve kolalara eklenen maddelerin karışması için alkol çözücü olarak katılmaktadır. Ayrıca içeceklerdeki aromaların taşınması için de alkol tercih edilmektedir. Haram olmayan başka çözücüler ve taşıyıcılar tabii ki vardır. Fakat firmalar bu iş için çoğunlukla alkolü tercih etmektedir. Çünkü en ucuz ve en yaygın ara çözücülerden biri etil akoldür.
Avrupa Birliği ülkelerinde ve Türkiye’de eğer bir içecek litre başına 0,3 gram altında alkol içeriyorsa “Alkolsüz içecekler” kategorisinde yer almaktadır. “Alkolsüz bira” adı altında satılan içeceklerde bu sınır litre başına 1,2 gr. olarak belirlenmiştir. Bunun böyle olması bu bahsettiğimiz içecekleri “alkolsüz” yapmamaktadır.
Sonuç olarak içerisinde doğal oluşan her yiyeceğe ya da içeceğe haram diyemeyiz. Ancak piyasadaki gazlı içecekler, gazozlar ve diğer renkli içeceklerin yapılış durumuna bakıldığında, dışarıdan çözücü olarak, etil alkol katıldığı görülmektedir. Yukarıdaki nispete göre nasıl alkolsüz bira adı altında satılan içeceklerde 1,2 gr/litre sınırında alkol bulunuyorsa “alkolsüz içecekler” altında satılan gazoz, kola vs. gibi içeceklerde de 0,3 gr. ve altı nispetinde alkol vardır.
İçine çözelti olarak alkol katılan bu içecekleri içmek dinen sakıncalıdır. Eğer ürünlerinde alkol dışında başka bir çözelti kullandığını vurgulayan bir firma varsa o firma tercih edilmelidir. Piyasadaki gazoz, kola vb. içecek firmalarını bildiğimiz kadarıyla böyle bir vurgusu yoktur. Böyle bir durumda ortada şüphe vardır. Şüpheli içeceklerden ve yiyeceklerden kaçınmak hayırlıdır.
Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v.) bir hadis-i şerifinde “Çoğu sarhoş eden şey`in azı da haramdır…” buyurmuştur. Kola ve gazozun çoğu sarhoş etmez. Bu nedenle bazı alimler bu konuda tereddüt etmektedir. Burada genellikle alkolün başkalaşıma (değişime) uğrayıp uğramamasından bahsetmek gereklidir.
Etil alkol yağ maddelerin suda çözülmesini sağlamaktadır. Kimyasal bir olaydan ziyade bu fiziki bir olaydır. “Solvatasyon” adı verilmektedir. O yüzden buradaki etil alkol değişim, başkalaşım geçirmez. Geçirse de çok azdır. Bu nedenle kola ve gazozları içerken az da olsa değişime uğramamış saf etil alkol alınmaktadır. Çoğu haram olanın azı da haramdır, hadisi bu açıdan düşünüldüğünde sakıncalı bir durum oluşmaktadır. İki açıdan bakıldığında bir kafa karışıklığı vardır. Bu yüzden kola, gazoz vb. içeceklere haram demek çok zor olsa da “Sakıncalıdır. uzak durmak daha hayırlıdır” demek daha doğru olacaktır.
