Çenk olarak da adlandırılan Çeng yaklaşık 2500 yıllık tarihi bir geçmişe sahip kanuna benzeyen bir çalgıdır. Sık gerilmiş tellere sahiptir. Dik tutularak ve genellikle mızrapla çalınır. Şekil olarak Arp’a benzer. (Bkz: görsel) Çeng çalan kişiye çengî (çengi) denilir. Çeng’in benzerleri Azerbaycan’da çeng, İran’da çang, Gürcistan’da çangi ismi ile bilinmektedir. Divan şiirinde en sık adı rastlanan çalgılardan biridir. Divan şiirinde aşkla beli bükülmüş aşığı sembolize eden Osmanlı çenginin atası İran çengidir. Ancak biçimçe İstanbul’da bazı yeni özellikler bünyesine eklenmiştir.
Çengi akordu oldukça zordur. Tellerine her makama göre farklı akort yapılmaktadır. Akort edilmesinin zorluğu Çengi’ye olan ilginin azalmasına sebep olmuştur. Günümüzde bazı usta isimler icra etseler de unutulmaya yüz tutmuş bir enstrümandır.
Safiyüddin Urmevî (öl. 1294), Abdülkadir
Meragî (1350-1435) gibi yazarlar eserlerinde çeng hakkında detaylı bilgiler aktarmışlardır. Kenzü’t-Tuhaf’ adlı, XIV. yüzyıldan kalan Farsça bir yazmada çeng ile ilgili detaylı bilgi içerir. Ama XV.yy şairlerinden biri olan Ahmed-i Dâî’nin Çengnâme adını taşıyan mesnevisi, çeng’e, diğer Osmanlı çalgıları arasında çok daha ayrıcalıklı bir yer bir değer kazandırır. Çünkü herhangi bir başka Osmanlı çalgısı için böyle bir eser yazılmamıştır. Bu da enstrümanın ne kadar özel bir sese sahip olduğunu gösterir.
Çeng çalgısının tasvir edildiği minyatürlerin çoğu sanki bir eğlence sahnesini değil daha çok şair ya da dönemin bilginleriyle yapılan sohbetleri tasvir eder. Bu nedenle her kesim tarafından sevildiği erkekler kadar kadınlardan da rağbet gören bir çalgı olduğu aşikardır.
Çeng için standart bir boydan söz etmek mümkün değil. Çeng’in başlıca iki boyu ve iki icra şekli vardır.
Görece daha küçüktür ve kapalı mekânlarda oturularak çalınan kucak çengi’dir. Çengî bu çengi’nin burguluğunu sol dizinin üzerine koyarak çalar.
Açık Hava Çengi
Oldukça büyüktür. Kucak çengi gibi oturularak değil ayakta durularak çalınan açık hava çengi’dir. Uzun ayağı çenginin iki bacağı arasında sıkıştırılır. Sonra çalgının gövdesinin (rezonatörünün) alt kısmından geçirilen bir kuşağın bele bağlanmasının ardından çalınır.
Yedi Güzel Adam’ın son temsilcisi “Gül Yetiştiren Adam” Rasim Özdenören, 20 Mayıs 1940 yılında Maraş’ta doğmuştur. Ardında deneme ve öykü türünde pek çok eser bırakarak 23 Temmuz 2022’de vefat etmiştir. Rasim demek resmeden demektir. O öyküleriyle insanı ve toplumu resmetmeye çalışmıştır. Toplumsal ve bireysel acıları bazen bir kurgu içinde bazense...
Erdem Bayazıt şiirlerini çok katmanlı sözcüklerle bazen bir ilham bazen de bir kurguyla ama hep bir ahenk içinde örmüştür. Daha ortaokul sıralarında öğretmenlerinin dikkatini ölümü anlattığı “Toprak ve Adam” isimli bir şiiriyle çekmiştir. Şiiri yükseldikçe sorumluluk ve farkındalık duygusu da güçlenmiştir. Bu şiirlerinin muhtevasını da etkilemiştir. Diriliş ve kurtuluşu arayan...
Başka bir dünyaya aitmiş gibi görünen bu fantastik ağaç gövdesi kesildiğinde salgıladığı kırmızı öz suyu (kırmızı reçinesi) sebebiyle ejderha kanı ağacı ismiyle anılmıştır. Yapılan bilimsel araştırmalarda ejderha kanı ağacının akıttığı kırmızı sıvı, insan kanında da bulunan alyuvarların en önemli maddesi hemoglobulin içerdiği ortaya çıkarılmıştır. Yani demir içeren bu sıvı bildiğimiz...
İsviçre köle çocuklar… İsviçre’de 1850’lerden 1980’lere kadar yüz binlerce çocuk tarımda işçi olarak zorla çalıştırıldı. Çalıştırılan bu köle çocuklar “verdingkinder” yani “sözleşmeli çocuk” olarak adlandırılırdı. Çiftçiler, ucuz iş gücü sağlamak için (devlet tarafından açık arttırmada satılan ya da kiralanan) yetim, gayrimeşru doğmuş, alkolik evebeynlere sahip, fakir vb. olan çocukları alıp...
Zikir çekmenin herhangi bir zamanı ve mekanı yoktur. Yüce Kitabımız Kur’an-ı Kerim’de “Ey îmân edenler! Allâh’ı çokça zikredin!” (el-Ahzâb, 41) “Biliniz ki, kalpler ancak Allah’ı anmakla huzur bulur.” Ra’d/28 buyrulmuştur. O hâlde kalplerimizin huzura kavuşması için Allah’ı bolca zikretmemiz gerekli. Allah’ın güzel isimlerinden esmaül hüsnalardan ihtiyacımıza uygun isimle dua etmenin...
